W dzisiejszych czasach, gdy prognozy dotyczące przyszłych emerytur są coraz bardziej niepewne, zabezpieczenie finansowej przyszłości staje się priorytetem zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Odpowiedzią na te wyzwania jest wprowadzenie w 2019 roku w Polsce Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) – innowacyjnego programu oszczędnościowego, który ma na celu zwiększenie stabilności finansowej obywateli w wieku emerytalnym. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej PPK:
- jakie obowiązki nakładają na pracodawców,
- jak kształtuje się wysokość składek,
- jak wygląda proces przystępowania i rezygnacji z programu.
Obowiązki pracodawców w związku z PPK
Wdrożenie PPK jest obowiązkiem każdego pracodawcy w Polsce, z wyjątkiem mikroprzedsiębiorców, jeżeli wszyscy zatrudnieni złożyli deklarację rezygnacji z dokonywania wpłat.
Mikroprzedsiębiorcą jest firma, która zatrudnia mniej niż 10 osób i osiąga roczny obrót netto nieprzekraczający 2 milionów euro.
Proces wdrożenia rozpoczął się w lipcu 2019 roku od największych firm, a od stycznia 2021 roku objął wszystkie podmioty zatrudniające oraz jednostki sektora finansów publicznych. Pracodawca musi zawrzeć umowę o zarządzanie PPK z wybraną instytucją finansową, kierując się m.in. kosztami zarządzania oraz doświadczeniem instytucji.
Pracodawca musi zawrzeć umowę o zarządzanie PPK nie później niż 10 dni roboczych przed terminem zawarcia umowy o prowadzenie PPK. Umowa o prowadzenie PPK powinna być zawarta do 10 dnia miesiąca następującego po upływie trzech miesięcy od zatrudnienia pracownika.
Pierwszy pracownik został zatrudniony 1 stycznia 2024 r., umowę o prowadzenie PPK należy zawrzeć do 10 kwietnia 2024 r., a umowę o zarządzanie PPK trzeba zawrzeć najpóźniej 31 marca 2024 r.
Pracodawca jest również zobowiązany informować pracowników o zasadach programu i ich prawach, w tym o możliwości rezygnacji oraz wznowienia uczestnictwa. Niewywiązanie się z tych obowiązków może skutkować karą grzywny od 1 000 zł do 1 000 000 zł, w zależności od stopnia naruszenia przepisów.
Instytucje finansowe zarządzające PPK
Pracodawca ma do wyboru szeroką gamę instytucji finansowych, z którymi może zawrzeć umowę o zarządzanie PPK. Do najważniejszych należą:
- Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI) – zarządzają funduszami inwestycyjnymi, oferując różne strategie inwestycyjne dostosowane do potrzeb uczestników PPK,
- Powszechne Towarzystwa Emerytalne (PTE) – specjalizują się w zarządzaniu otwartymi funduszami emerytalnymi (OFE) oraz funduszami zdefiniowanej daty w ramach PPK,
- Pracownicze Towarzystwa Emerytalne (PrTE) – tworzone przez większe przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw, mogą zarządzać środkami swoich pracowników w ramach PPK,
- Zakłady Ubezpieczeń – oferują specjalne produkty ubezpieczeniowe z elementem oszczędnościowym, dostosowane do potrzeb uczestników PPK.
Lista instytucji finansowych uprawnionych do zarządzania PPK jest dostępna na stronie internetowej Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR), który nadzoruje funkcjonowanie systemu PPK.
Wysokość składek na PPK
Wpłaty na PPK pochodzą z trzech źródeł:
- Pracownik:
- Standardowa składka wynosi 2% wynagrodzenia.
- Może być zmniejszona do 0,5% dla osób zarabiających poniżej 120% minimalnego wynagrodzenia,
- Może być zwiększona do 4%.
- Pracodawca:
- Składka wynosi 1,5% wynagrodzenia pracownika.
- Możliwość zwiększenia składki do 2,5%.
- Państwo:
- Jednorazowa wpłata powitalna w wysokości 250 zł.
- Coroczne dopłaty w wysokości 240 zł, pod warunkiem spełnienia określonych wymagań:
- Dokonanie wpłat na PPK w wysokości co najmniej 3,5% sześciokrotności minimalnego wynagrodzenia w danym roku kalendarzowym (w 2024 r. będzie to 903 zł)
- Bycie członkiem PPK przez cały rok kalendarzowy, za który przysługuje dopłata.
Proces przystępowania i rezygnacji z PPK
Pracownicy w wieku od 18 do 55 lat są automatycznie zapisywani do PPK, natomiast starsi muszą złożyć odpowiednią deklarację przystąpienia. Uczestnictwo w PPK jest dobrowolne, a pracownicy mogą w każdej chwili zrezygnować, składając odpowiednią deklarację. Co 4 lata pracodawca jest zobowiązany do ponownego zapisu pracowników, którzy wcześniej zrezygnowali. Ważne jest, że rezygnacja przed ukończeniem 60 roku życia wiąże się z utratą części oszczędności przekazanych przez państwo, chyba że środki zostaną wypłacone z powodu poważnej choroby lub na wkład własny na zakup mieszkania. Środki z PPK są dziedziczone, a spadkobiercy otrzymują zasilenie rachunku PPK.
Podsumowanie
Pracownicze Plany Kapitałowe to istotny krok w kierunku zabezpieczenia finansowej przyszłości pracowników w Polsce. Dzięki zaangażowaniu pracownika, pracodawcy oraz państwa, program ten oferuje skuteczny sposób oszczędzania na emeryturę. Pracodawcy odgrywają kluczową rolę w wdrożeniu i zarządzaniu PPK, a uczestnictwo pracowników, choć dobrowolne, jest wspierane automatycznym zapisem i państwowymi dopłatami. Właściwe zarządzanie tym programem może znacząco przyczynić się do podniesienia poziomu życia przyszłych emerytów.
